Bir bilgisayarın çalışabilmesi için sadece donanım (işlemci, RAM, disk, ekran kartı, vb.) yeterli değildir. Donanımın kullanıcı tarafından yönetilmesi ve programların çalıştırılabilmesi için işletim sistemine ihtiyaç vardır.
İşletim Sisteminin Görevleri:
-
Donanımı yönetmek
- İşlemci, bellek, depolama birimleri, giriş-çıkış aygıtlarını kontrol eder.
- Kullanıcıya arayüz sağlamak
- Grafik arayüz (Windows, macOS) veya komut satırı (Linux terminali) üzerinden bilgisayarın kullanılmasını sağlar.
-
Programların çalıştırılması
- Kullanıcı uygulamalarını (oyun, tarayıcı, ofis programı vb.) yükler, çalıştırır ve kapatır.
-
Kaynak yönetimi
- Bellek, işlemci zamanı gibi sınırlı kaynakların programlar arasında dengeli şekilde kullanılmasını sağlar.
- Dosya sistemi yönetimi
- Verilerin disk üzerinde düzenlenmesi, okunması ve yazılması işlemlerini yapar.
- Güvenlik
- Kullanıcı hesapları, şifreler, yetkilendirme ve virüs/malware önlemleri ile sistemi korur.
Yaygın İşletim Sistemleri:
-
Windows (Microsoft)
-
macOS (Apple)
-
Linux dağıtımları (Ubuntu, Fedora, Debian vb.)
-
Android (mobil cihazlar için)
-
iOS (Apple mobil cihazlar için)
Kısaca: İşletim sistemi, bilgisayarı çalıştıran ve kullanıcıya onu yönetme imkanı veren en temel yazılımdır.
İşletim Sistemleri Türleri
İşletim sistemleri farklı cihazlara, ihtiyaçlara ve kullanım alanlarına göre sınıflandırılabilir:
📌 a) Kullanıcı Sayısına Göre
-
Tek kullanıcılı işletim sistemleri: Aynı anda sadece bir kişinin kullanabileceği sistemlerdir. (Örn: MS-DOS)
-
Çok kullanıcılı işletim sistemleri: Birden fazla kullanıcının aynı anda sisteme bağlanıp işlem yapmasına izin verir. (Örn: Linux, Unix)
📌 b) Görev Sayısına Göre
-
Tek görevli: Aynı anda sadece bir program çalıştırabilir. (Örn: Eski MS-DOS)
-
Çok görevli (multitasking): Aynı anda birden fazla program çalıştırabilir. (Örn: Windows, macOS, Linux)
📌 c) Kullanıldığı Cihaza Göre
-
Masaüstü / Dizüstü bilgisayarlar: Windows, macOS, Linux
-
Mobil cihazlar: Android, iOS
-
Sunucular: Linux Server, Windows Server, Unix
-
Gömülü sistemler: Akıllı TV, araba, buzdolabı, IoT cihazlarında kullanılan özel işletim sistemleri
2. Yaygın İşletim Sistemleri
-
Windows (Microsoft) → Dünya çapında en yaygın masaüstü işletim sistemi.
-
macOS (Apple) → Apple bilgisayarlarında kullanılan, stabil ve güvenli bir sistem.
-
Linux → Açık kaynaklı, birçok dağıtımı var (Ubuntu, Fedora, Debian). Daha çok sunucularda tercih ediliyor.
-
Android (Google) → Mobil cihazlarda en yaygın kullanılan işletim sistemi.
-
iOS (Apple) → iPhone ve iPad için geliştirilmiş, güvenlik odaklı mobil işletim sistemi.
3. İşletim Sistemlerinin Temel Özellikleri
-
Kullanıcıya arayüz sunar (grafiksel veya komut satırı).
-
Donanımı yönetir (işlemci, RAM, disk, ekran kartı).
-
Program çalıştırma ortamı sağlar.
-
Dosya sistemini yönetir.
-
Güvenlik sağlar (şifre, yetki, antivirüs desteği).
.jpeg)
0 Yorumlar